منابع آبی که به واسطه عدم ساماندهی و در سایه بی تدبیری مسئولان، هر سال باعث قربانی شدن ده ها دختر و پسر بچه ساحل نشین، هنگام برداشت یک سطل آب یا در حال بازی کودکانه می شود.

حوادثی تلخ که اخبار آن بیشتر از رسانه های محلی مخابره می شود، تلخی هایی که فقط شنیده می‌شود و برای تکرار نشدن آن گامی برداشته نمی شود.

در حالی که می شد با بهره مندی از نعمت دریا برای سیرابی کام تشنه دریادلان جنوب سیستان و بلوچستان گامی برداشت یا حداقل برای ساماندهی هوتگ هایی که توسط مردم محلی ایجاد شده است، اقدامی کرد تا این چنین کام شان با از دست دادن عزیزانشان در قربانگاه های بی تدبیری تلخ نشود.

اما نبود امکانات ضروری اولیه، ضربه ای است که به دلیل اهمال دولت به این مناطق وارد شده است، در حالی که حل این مشکل عزمی می‌خواهد جدی و مسئولانی دلسوز و پای کار.
 

منبع آب شرب روستاییان

یک فعال اجتماعی و از جامعه محلی چابهار در این خصوص به خبرنگار ما گفت: هوتگ یا گودال نگهداری آب سازه ای است که به دلیل کم هزینه و به صرفه بودن با توجه به خشکی منطقه برای نگهداری آب های روان و ناشی از سیلاب و بارندگی توسط روستاییان در مناطق روستایی دشتیاری، پلان و بخش مرکزی چابهار ایجاد شده است.

مسلم بشکار بیان کرد: اما به دلیل این که مردم این منطقه با وجود همجواری با بزرگترین بندر اقیانوسی از نعمت آب بی بهره اند از این منابع علاوه بر کشاورزی و شرب احشام برای آشامیدن نیز استفاده می کنند‌.

وی با بیان این که متاسفانه تاکنون کودکان و نوجوانان زیادی در هوتگ ها جان خود را از دست داده اند، افزود: دلیل غرق شدگی بسیاری از روستاییان منطقه در هوتگ ها، عدم حصاربندی این سازه ها است.

به گفته بشکار، با توجه به عدم لوله کشی در روستاهای دشتیاری مردم مجبور به استفاده از هوتگ هستند، چراکه نیاز مبرم روستانشینان به آب را تامین می کند.

این کارشناس اضافه کرد: علاوه بر هوتگ ها، گودال هایی هم به منظور خاکبرداری در برخی روستاها حفر و به معضلی جدی برای مردم این مناطق تبدیل شده است، متاسفانه دختردایی 9 ساله ام قربانی همین گودال ها شد.

بشکار گفت: هوتگ ها از گذشته های دور در دشتیاری وجود داشته است و مردم از این طریق آب کشاورزی و دامپروی شان را تامین می کردند، اما در بسیاری روستاها حتی از این آب برای آشامیدن هم استفاده می شود.
 

دولت مقصر ماجرا

وی با بیان این که دولت مقصر عدم حصار بندی هوتگ ها است و البته مردم هم در این رابطه بی تقصیر نیستند، تصریح کرد: اگر دهیاران از سوی دولت مجاب به حصاربندی هوتگ ها با چوب درختان یا سازه های آهنین می شدند و معتمدین محلی، دهیاران و مسئولان برای این امر اقدامی می کردند دیگر شاهد تلفات جانی آن نبودیم.

این فعال اجتماعی گفت: انتظار می رود مسئولان امر جلسه ای در این خصوص توسط فرمانداری برگزار کنند، از طرفی هم اگر برای لوله کشی روستاها اقدام شود دیگر مردم برای شرب از این آب استفاده نمی کنند و اخبار تلخی را در خصوص غرق شدگی مردم محلی در هوتگ ها نخواهیم شنید.

بشکار خاطرنشان کرد: در مناطقی که نیاز به ایجاد گودال و حفاری است می طلبد که دهیاران مکانی را مشخص کنند که به خصوص برای بچه ها ورود ممنوع باشد، اما مشاهده می کنیم که خیلی ها در اطراف خانه هایشان گودال ایجاد کرده اند که خود مزید بر علت شده است.

وی گفت: همچنین مسئولان می توانند با دعوت مردم به مشارکت جمعی از ظرفیت آن ها برای حصار کشی اطراف هوتگ ها که با کمترین هزینه قابل انجام است، استفاده کنند و فرمانداری در جلساتش به این مهم بپردازد و برای ساماندهی هوتگ ها مصوبه داشته باشد.
 

ضرورت ساماندهی

سرپرست شرکت آب منطقه ای سیستات و بلوچستان در این رابطه بیان کرد: هوتگ ها سازه ای بومی است که نیاز به ساماندهی دارد، با توجه به خشکی منطقه، در گذشته روستاییان از این گودال ها برای نگهداری آب ناشی از بارندگی و سیل استفاده می کردند.

دلمرادی با بیان این که هوتگ می تواند کمک موثری برای تامین آب کشاورزی باشد اذعان کرد: موافق ساماندهی این سازه هستیم، اما از آنجایی که این موضوع در حیطه کار جهاد کشاورزی و منابع طبیعی است باید توسط متولیان اقدام شود.
 

بلای جان همه روستاها

رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری چابهار نیز گفت: هوتگ سامانه ای است که خود مردم روستاها آن را احداث کرده اند، به همین دلیل آمار مشخصی از آن در دست نیست، اما از قدیم در منطقه وجود داشته است و در هر روستا بر اساس وسعت آن تعدادی هوتگ وجود دارد.

غلامرضا راهداری با اشاره به برخورداری همه روستاهای چابهار و کنارک از هوتگ، بیان کرد: مردم در گذشته بعد از هر بارندگی روان آب ها را در هوتگ ها ذخیره می کردند و با توجه به بافت خاک و نفوذپذیری کم آن و این که میزان تبخیر در منطقه کم است، آب برای دوره هشت ماهه جهت مصارف بهداشتی، کشاورزی و آشامیدن احشام ذخیره می شد.

وی ادامه داد: هوتگ به عنوان یک ویژگی و سازه بومی منطقه و اهمیت مدیریت آب در نزد مردم محلی، می تواند برای گردشگری هم جاذبه داشته باشد، چراکه ساختار خیلی از هوتگ ها به گونه ای است که درخت چش و نخل در آن روییده که به لحاظ گردشگری زیبا است و قابلیت دیدن دارد.

این مقام مسئول بیان کرد: این اداره از سال 96 تاکنون با توجه به پیگیری هایی که انجام شد در کمیته برنامه ریزی شهرستان اعتباری را برای احداث هوتگ و استحصال آب سطحی و دخیره آن در این سازه ها تخصیص داد.

 راهداری با بیان این که هوتگ ها فقط مختص این منطقه نیست و با نام های دیگر در بقیه نقاط کشور هم به منظور استفاده برای شرب احشام وجود دارد، افزود: طی سال های اخیر هوتگ هایی با فاصله از روستاها و عمق کم در منطقه ایجاد شد تا دامدارانی که از مراتع استفاده می کنند برای تامین نیاز آبی دام ها مشکلی نداشته باشند و از طرفی بچه یا دامی دچار غرق شدگی نشود، این اقدام در چرخه منابع طبیعی استارت خورده است و برای احیا و اصلاح مراتع هوتگ هایی ایجاد می شود.

وی تصریح کرد: متاسفانه در طول سال ها اتفاقات تلخی در منطقه رخ داده و چند نفر در هوتگ ها غرق شده اند که باید برای رفع این مشکل چاره ای اندیشید، دلیل آن احداث این سازه در نزدیک خانه ها توسط مردم محلی است.

رئیس اداره منابع طبیعی چابهار افزود: باید با برنامه ریزی، ارگان متولی برای رفع این مشکل مشخص شود تا علاوه بر ساماندهی هوتگ ها از غرق شدگی افراد جلوگیری شود، اگر دستگاه های دولتی ورود کنند و اعتباری به این موضوع اختصاص دهند باعث می شود که ساماندهی پیدا کند، چراکه بسیار سخت است که هر سال عزیزانی را به خاطر غرق شدگی در هوتگ ها از دست دهیم.
 

آشامیدن آبی که بهداشتی نیست

معاون عمرانی فرمانداری چابهار هم گفت: مدیریت، ایجاد، نگهداری و بهره برداری از هوتک های عمومی بر عهده منابع طبیعی و آبخیزداری است، برخی از این سازه ها جنبه خصوصی دارد، چراکه خود مردم اقدام به ساخت آن کرده اند، بیشتر منبع نگهداری و جمع آوری آب های سطحی ناشی از بارندگی است.

عادل عفتی افزود: هدف اصلی از ایجاد هوتگ تامین آب مورد نیاز کشاورزی و  احشام است، اما گاهی مردم محلی نیز از این آب برای شرب استفاده می کنند که بهداشتی نیست، هر سال از محل اعتبارات منابع طبیعی و آبخیزداری استان اعتباراتی برای احداث هوتگ ها اختصاص می یابد که این اقدم در سال های اخیر انجام شده است.

وی گفت: شورای روستا، دهیاری و بخشداری ها باید با فشار به جامعه محلی برای حصارکشی هوتگ هایی که جنبه خصوصی دارند، اقدام کنند تا از اتفاق های چون غرق شدگی فرزندان آن ها جلوگیری شود، چراکه بیشتر هوتگ ها شخصی است.

این مقام مسئول با بیان این که برای رفع مشکل می توان یکسری الزامات قانونی نیز داشت، اضافه کرد: در این راستا شوراهای روستا باید ضوابطی داشته باشند.

عفتی گفت: برخی هوتگ ها جنبه عمومی دارد و مردم اقدام به ساخت این سازه های آبی می کنند که دهیاران به کمک بخشداری ها می توانند از طریق مشارکت جمعی، از مردم برای حصارکشی این سازه ها دعوت کنند.
 

261 روستا فاقد آب

وی ادامه داد: برخی هوتگ ها خارج از روستا و در راستای پروژه های عمرانی توسط اداره منابع طبیعی ساخته می شود که باید این اداره همزمان با احداث آن نسبت به ایجاد سازه در اطراف هوتگ اقدام کند، این گودال ها در دیگر نقاط هم وجود دارد.

معاون فرماندار چابهار گفت: در دیگر مناطق حتی از آن به عنوان منبع درآمدی استفاده می کنند، اطراف آن درختکاری می شود و صنعت چوب نیز در کنار آن فعال است که برای هوتگ های جنوب استان هم دنبال همین سیاست گذاری هستیم تا بتوانیم این سازه ها را دسته بندی کنیم.

به گفته عفتی، جهت آبرسانی به روستاهای حوزه چابهار، منطقه دشتیاری و پلان پروژه های زیرساختی در دست اجرا است که از جمله آن می توان به طرح آبرسانی به 261 روستای زیر سد زیردان شامل بخش تلنگ و پلان و دهستان پیرسهراب اشاره کرد که 70 هزار نفر جمعیت را در خود جای داده است.
 

140 هزار روستایی در انتظار آب

وی تصریح کرد: البته در افق طرح 140 هزار نفر از جمعیت را باید تحت پوشش قرار دهد، این طرح مراحل آخر را طی می کند و طرح انتقال آب از سد زیردان به تصفیه خانه ها هم در حال انجام است و تعدادی از مخازن ساخته شده است و تلاش می کنیم تا سال 1400 آب آشامیدنی این مردم به طور کلی از لوله تامین شود.

این مقام مسئول اذعان کرد: در بعضی مناطق مردم برای شرب از هوتگ استفاده و برخی خودشان تانکر آب تهیه می کنند و در بعضی نقاط هم توسط آب و فاضلاب به صورت سقایی آبرسانی می شود.

عفتی بیان کرد: باید با همکاری شوراها، دهیاری ها، بخشداری ها و شرکت آب و فاضلاب اقدامی انجام شود که حداقل مردم آب شرب خود را از هوتگ ها نگیرند، چراکه هیچ توجیهی ندارد مردم از این منابع برای آشامیدن استفاده کنند اما به ناچار این اقدام انجام می شود.

وی ابراز امیدواری کرد: تا پایان سال همه مردم در شهر و روستاهای چابهار از آب لوله کشی سالم و بهداشتی بهره مند شده اند.

انتهای پیام/

اوشیدا