سی و دومین نمایشگاه کتاب در حالی امروز به کار خود پایان می‌دهد که تعداد ناشران حاضر در این دوره به نسبت دوره قبل، تا اندازه‌ای کمتر بود.
بر اساس این گزارش، این اتفاق بزرگ فرهنگی در حالی روبه پایان است که همچنان کاغذ و توزیع از مشکلات حوزه نشر هستند. هرچند کاغذ به مسأله بغرنجی تبدیل شده و در دیدار رهبر انقلاب از نمایشگاه کتاب هم این موضوع پررنگ‌تر از هر مشکلی بود، اما تاکیدات رهبر انقلاب توانست اتفاقات خوبی در این عرصه رقم بزند.
مقام معظم رهبری در بازدید روز دوشنبه از محل برپایی نمایشگاه کتاب، چند موضوع را مورد مطالبه قرار دادند؛ نخست برملا کردن خیانت‌های پهلوی از سوی نویسندگان و شاعران در آثار مختلف و سپس حل مسأله کاغذ؛ موضوعی که همه ناشران نیز در غرفه‌هایشان در حضور رهبری به آن اشاره کردند.
این مسأله در ادامه از طریق وزارت ارشاد و صنعت در حال پیگیری است و تازه‌ترین خبر حاکی از این است که ظرف روزهای آینده حواله‌های کاغذ با قیمت مصوب قبلی توزیع می‌شود.
اما نمایشگاه کتاب وجوه متعدد و مختلفی داشت و به نوعی تخلف و تنش کمتری را پشت سر گذاشت. سال گذشته بخش ناشران خارجی به دلیل اتفاقات بازار ارز محل چالش بود؛ چرا که در روزهای میانی برگزاری نمایشگاه کتاب به یک باره قیمت دلار و یورو افزایش چشمگیر یافت و این امر بر قیمت آثار اراه شده در بخش کتب خارجی تاثیر مستقیم گذاشت. هرچند بلافاصله وزیر ارشاد با معاون اول رئیس جمهور وارد مذاکره شد و ارز نیمایی را مطرح کرد، اما چالش‌ها تا روزهای پایانی، این بخش را تحت تاثیر قرار داده بود.
امسال اما با تدبیر خاص اندیشیده شده کتاب‌های ۲۰۱۶ به بالا با ارز نیمایی و سایر آثار با ارز آزاد به فروش رسید. نکته جالب اینکه قرار است یک هفته پس از اتمام نمایشگاه کتاب مابه التفاوت ارز به ناشران پرداخت شود.
اما اگر سایر بخش‌ها را هم نگاهی کوتاه بیندازیم، متوجه خواهیم شد و بازدیدکنندگان از سطح نمایشگاه بر این مسأله صحه خواهند گذاشت که محل قرار گرفتن بخش کودک نمایشگاه مناسب نبود. سرمای استخوان سوز و محیط نامناسب، شرایط را برای کودکان و والدین آنها دشوار کرده بود. حجم بالای مخاطبان این بخش می‌طلبد که مکان‌یابی بهتری برای آنها در نظر گرفته شود.
اما یکی از وجوه برجسته این دوره از نمایشگاه برگزاری برنامه‌های متنوع و جالب از قبیل جشن امضا و دیدار با نویسندگان بود که این موضوع از سوی ناشران دفاع قدس و انقلابی پررنگ‌تر بود. ناشرانی چون فاتحان، روایت فتح و شهید کاظمی از این دست ناشرانی بودند که چه در فضای مجازی و چه در تابلوهای روزانه در نمایشگاه از حضور نویسندگان و مهمانانشان به مخاطبان خبر می‌دادند.
این مسأله موجب شده بود مخاطبان هر کتاب در روز و ساعت مقرر برای دیدار با نویسنده و یا خانواده شهدا در غرفه ناشر حاضر شوند و کتاب را امضا شده دریافت کنند. شاید چهره نمایشگاه کتاب در برخی روزها به واسطه همین جشن امضاها دگرگون شد و تا ساعت‌ها برخی مخاطبان با ایستادن در صف منتظر دیدار با شاعر و یا نویسنده مورد نظر بودند.
اما در مقابل همه این خوبی‌ها نوع و سیستم اطلاع‌رسانی نمایشگاه، داد همه بازدیدکنندگان را در آورده بود؛ به حدی که ما در غرفه خبری خبرگزاری فارس اغلب به عنوان راهنما به مخاطبان مشاوره داده و از مکان برخی سالن‌ها اطلاعاتی را در اختیار بازدیدکنندگان قرار می‌دادیم!
حالا از هرچه خوبی و بدی در برگزاری نمایشگاه که بود و هست، بگذریم اما قیمت بالای کتاب‌ها از مواردی است که نمی‌توان بر آن چشم بست. هرچند ناشر و کتابفروش هم به دلخواه خود قیمت‌ها را افزایش نداده‌اند، اما به هر روی قدرت و توان خرید در این دوره کمتر شده بود. با این وجود، تراکنش‌های نمایشگاه کتاب که از سوی بانک عامل اعلام شده رشد ۶ درصدی را نسبت به دوره قبل در برداشته است.
در همین روزگار گرانی کتاب، هستند ناشرانی چون کتابستان، اسم، جمکران، سپیده باوران، اطراف و... که گرچه ناشران پرسروصدایی نیستند اما کتاب‌های جدید آنها در نمایشگاه طرفداران بسیار داشت و برخی از مخاطبان بلافاصله این کتاب‌ها را مطالبه می‌کردند.
از نکات جالب اینکه برای نخستین بار، درآمد نمایشگاه کتاب اعلام شد. قائم مقام نمایشگاه کتاب روز گذشته اعلام کرد: تا روز دهم فروش ۹۹ میلیارد تومانی کتاب را در مصلا شاهد بوده‌ایم. ضمن اینکه درآمد این دوره بیش از ۸ میلیارد تومان بوده است.
امضای ۱۲۰ قرارداد مبادله کپی رایت کتاب در نمایشگاه تهران از دیگر نکات این دوره بود که یکصد مورد از این قراردادها میان ناشران ایرانی و چینی به امضا رسیده و باقی مربوط به سایر کشورها است.
اما مصلا در حالی امروز با نمایشگاه کتاب خداحافظی می‌کند که نمایشگاه برای نخستین بار اختتامیه‌ای نخواهد داشت و این مسأله نیز به ادعای برگزارکنندگان در راستای کاهش هزینه‌ها بوده است. نکته قابل ذکر، تاریخ برگزاری دوره آتی نمایشگاه است. آشنا، قائم مقام نمایشگاه کتاب در این زمینه با اشاره به اینکه برای برگزاری نمایشگاه کتاب سال آینده از حیث زمانی در حال بررسی شرایط و گردآوری نظر صنف و دست اندرکاران مختلف هستیم، اظهار داشت: با توجه به آغاز ماه رمضان سال آینده از ۵ اردیبهشت ماه یا باید نمایشگاه کتاب قبل از آن برگزار شود و یا به کل به بعد از ماه رمضان برسد و یا اینکه تاریخ و ماه دیگری را برای آن انتخاب کنیم. برای برگزاری نمایشگاه نیز جز مصلی و شهر آفتاب گزینه‌های دیگری نداریم. البته نظر ناشران در این زمینه برای ما اهمیت زیادی دارد و می‌دانیم برخی نهادها و دستگاه‌ها نظراتی دارند. اولویت فعلی ما برای برگزاری نمایشگاه مصلاست و شهر آفتاب بسته به میزان آمادگی‌اش از این رویداد، مورد توجه قرار خواهد گرفت.
اما از نکات قابل تامل عدم حضور رئیس جمهور در افتتاحیه این رویداد بود که حاشیه‌های بسیاری را به همراه داشت. ابتدا قرار شد روحانی از کتابخانه ملی نمایشگاه را افتتاح کند، اما با فشار رسانه‌ای قرار بر این شد از ضلع جنوبی مصلا این افتتاحیه توسط حسن روحانی صورت گیرد که با وجود هزینه‌های بسیار آماده سازی سالن برگزاری، رئیس جمهور باز هم به مصلا و نمایشگاه کتاب نیامد.
در مقابل پس از سال‌ها رئیس قوه قضائیه از بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی کشور یعنی نمایشگاه کتاب بازدید کرد و ساعت‌ها هم در مصلا بود. در کنار آیت الله رئیسی می‌توان به حضور فرمانده سپاه پاسداران که به تازگی منصوب شده نیز اشاره کرد. حضور او در مصلا و در میان بازدیدکنندگان موجی از عکس‌های سلفی را در برداشت که سرلشکر سلامی با روی گشاده با مخاطبان عکس‌های یادگاری می‌گرفت.
در پایان این گزارش باید به این نکته هم اشاره کرد که سعی برگزارکنندگان این دوره برای برگزاری نمایشگاهی با بیشترین فضای مسقف در نوع خود جالب بود.
انتهای پیام/
