به گزارش اوشیدا به نقل از  خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ روز پنجشنبه بزرگترین واحد تولید متانول جهان توسط حسن روحانی و بیژن زنگنه مورد بهره برداری رسید. بدون تعارف باید گفت براساس بررسی های صورت گرفته افتتاح این واحد های تولید کننده متانول نه تنها برای کشور عایدی ندارد بلکه بازار متانول جهان را نیز به هم خواهد زد.

ظرفیت تولید متانول جهان در حال حاضر حدود 120 میلیون تن و میزان تولید حدود 87 میلیون تن در سال است با بهره برداری  از متانول کاوه، دنا، سبلان، سیراف و سایر واحدها تولید متانول ایران به حدود 20 میلیون تن در سال خواهد رسید که با لحاظ میزان افزایش مصرف سالانه متانول و افزایش سریع میزان تولید در سال های آتی خصوصا در آمریکا، بزودی شاهد افزایش فاصله بیشتر میان ظرفیت تولید نصب شده در  جهان با میزان تولید خواهیم شد زیرا تقاضا برای همه ظرفیت های نصب شده وجود نخواهد داشت و برخی شرکتهای تولیدی مجبور به کاهش ظرفیت تولید به حدود 50 درصد خواهند شد.

تحلیل‌ها نشان می­‌دهد که کشورهای اروپایی، ایالات متحده آمریکا و کشورهای شرق آسیا علی‌رغم ظرفیت تولید و مصرف بالای متانول، با اطمینان از اصرار کشورهایی مانند ایران برای افزایش شدید تولید این محصول در شرایط اشباع بازار آن، نیاز خود را از طریق واردات تأمین کرده‌­اند.

حال جای تعجب دارد که با وجود اثبات اشباع بودن بازارهای جهانی این محصول بر اساس گزارشات مراجع معتبر دنیا از جمله IHS و همچنین اعتراف برخی از مدیران ارشد شرکت ملی صنایع پتروشیمی مبنی بر اشباع بودن بازارهای متانول دنیا و افت قیمت جهانی متانول با بهره‌­برداری از طرح‌­های متانولی ایران، چه اصراری بر قطب متانول شدن ایران در منطقه از سوی برخی از مدیران فعلی وزارت نفت وجود دارد؟

یک و نیم سال پیش و در آستانه برداشته شدن تحریم‌های غرب علیه ایران، شرکت خدمات مالی IHS بریتانیا در تحلیل بازار جهانی متانول از وضعیت اشباع خبر داده بود. در همان زمان آمارها نشان می‌داد، ظرفیت تولید جهانی متانول بسیار بیش از تولید آن است و به همین دلیل بود که واحدهای تولیدی به طور متوسط با 70درصد توان خود فعالیت می‌کردند.

براساس این گزارش، پیش‌بینی شده بود که همچنان روند افزایش ظرفیت تولیدات متانول جهان به سرعت افزایش یابد. این افزایش بیش از هر جا در امریکای شمالی و با استفاده از نفت شیل پیش‌بینی شده بود. بر این اساس در مدت 25سال انتظار می‌رفت که با افزایش استخراج نفت شیل بخشی از آن صرف تولید متانول شود و میزان تولیدات این ماده در امریکا و کانادا در بازه زمانی ذکر شده بیش از 2.5برابر شود. البته این افزایش تولیدات امریکای شمالی در همان منطقه مصرف خواهد شد و بیش از همه از کاهش واردات امریکا خواهد کاست. به این صورت به تدریج اروپا تبدیل به بزرگ‌ترین واردکننده متانول جهان خواهد شد که البته به دلیل منطقه ‌محور بودن صادرات این محصول، نمی‌توان انتظار داشت که خودکفایی امریکای شمالی در متانول تاثیر قابل توجهی در مکانیسم‌های بازار داشته باشد.

اما در همین زمان، رفع تحریم‌های غرب به معنای امکان صادرات متانول مازاد ایران به کشورهای آسیایی و اروپایی بود و به طور همزمان می‌توانست با تسهیل ورود سرمایه‌ها و دانش فنی، راه تکمیل پروژه‌های تولیدی را هم هموارتر کند. در فوریه 2016 گزارش اشاره شده، عنوان کرده بود که در صورت رفع تحریم‌ها دو تحول مورد انتظار در صنعت متانول ایران باعث خواهد شد که بازار جهانی به وضعیت فوق ‌اشباع رسیده و قیمت‌ها بیش از پیش تحت فشار قرار بگیرند. این وضعیت با ادامه یافتن سطح پایین قیمت‌های نفت تشدید هم خواهد شد. با این حال اوضاع قیمتی متانول جهان به زودی می‌تواند حتی از حد انتظار آی‌اچ‌اس هم وخیم‌تر شود.

شرکت خدمات مالی بریتانیایی پیش‌بینی کرده بود که با رفع تحریم‌ها  تولیدات متانول 5 میلیون تنی ایران وارد بازار جهانی شود و در بازه 2025 تا 2030 هم تولیدات کشور دو برابر شده و به 10میلیون تن در سال برسد. اما بررسی وضعیت نشان‌دهنده آن است که ایران بسیار سریع‌تر از اینها درحال افزایش تولیدات خود است. در سال‌های گذشته، مجوزهای کارشناسی نشده بسیاری که برای واحدهای تولید متانول صادر شده بود، مسوولان کشور را وادار به بحث و تصمیم‌گیری در مورد سرنوشت این مجوزها کرد اما در نهایت خبری از لغو مجوزها نبود تا امیدواری‌ها برای حفظ تعادل در تولیدات متانول کشور به یاس تبدیل شود.

هر چند صدور مجوزهای جدید واحدهای تولید متانول ممنوع شده است اما مجوزهای پیشین تنها در صورتی که بدون استفاده مانده باشند، لغو خواهند شد که البته مالکیت آنها به دیگر متقاضیان داده می‌شود. با ادامه روند افزایش ظرفیت تولید متانول هم انتظار می‌رود که تا چند سال دیگر ظرفیت تولید کشور از مرز 20میلیون تن عبور کرده و به 21میلیون تن مجوز صادر شده، نزدیک شود. به این صورت نه تنها متانول تولیدی ایران قیمت بالایی نخواهد داشت بلکه با بازار ناکافی و افزوده شدن به زمان بازگشت سرمایه آن هم مواجه خواهد شد.

افزایش سریع تولیدات متانول کشور در زمانی که تقاضای جهانی چندانی برای آن باقی نمانده و شاید حداکثر بتوان تا چند میلیون تن دیگر در هر سال به چین، هند و اروپا صادر کرد نیازمند تدبیر و آینده‌نگری بیشتری است. اما تنها راهی که برای ارزآوری از متانول و جلوگیری از افت قیمت آن در سال‌های آینده به نظر می‌رسد، توسعه محصولات پایین‌دستی آن است.

انتهای پیام/س