به گزارش پایگاه خبری اوشیدا: جی پی تیت نقشه بردارکمیسیون حل اختلاف مرزی بین ایران وافغانستان  دربین سالهای 1905-1903 بریاست سرآرتورمک ماهون بودکه طی آن بعلت ضعف،بی خبری و فساد دربار قاجار قسمتهای مهمی از سیستان بزرگ، جدا و پیکر وطن داغدار گردید.

وی باشناخت کامل ازآثارمولفین ومصنفین ایرانی واروپایی ونیزبااستفاده ازروایات وتاریخ مکتوم درسینه مردم محل که دهان به دهان وسینه به سینه وقایع تاریخی ورویدادهای منطقه ای راحفظ کرده بودندبه تالیف کتاب سیستان مبادرت ورزید.

بجزمواردخاصی که صرفاً ازایده ونیت استعماری کشورمتبوع وی یعنی انگلیس آبیاری می شدوخوداونیزموظف بوده است که این اهداف سیاسی راالقاء ویادراذهان فروکند،دربقیه مواردکمتردچار لغزش شده است.بخصوص تحقیقات وی درقسمت آثارباستانی وذکرساکنین منطقه قابل توجه است.

تیت درمقدمه کوتاه خوداشاره کرده که کتاب در4بخش:تاریخ-حدودوثغور-آثاروخرابه های باستانی-مردم نگاری بصورت یادداشتهای روزانه ودرهنگام فراغت ازاموراداری تهیه شده وعلاوه برمآخذومتون اساساًمشاهدات خویش رایادداشت وضبط نموده است.دراین یادداشتهاکه شایددرپاره ای جهات بی نظیرباشدمولف تصویری دقیق ازسیستان بمعنای وسیع کلمه راشامل:آداب ورسوم-طرززندگی-طبقات گوناگون-ایلات وعشایروروستائیان وآثارباستانی این سامان راعرضه کرده است.

مطالب وی درباره اوضاع سیستان دراواخرقرن19واوایل قرن20خواندنی ودانستن آنهابرنسل معاصرلزوم دارد.

تیت دراین کتاب حدودوثغورجغرافیایی سیستان رانیزازنظردورنداشته است وهدف وی صرفاً بیان حدودوثغورجغرافیایی است که تقسیم مصلحتی ودربردارنده منافع انگلیس راتوسط گلداسمیت تاییدمی نمایداین اعمال غرض وی رادروجودیک سیستان ضعیف برای همسایگی هندوستان اشغال شده  ازنظردورنداشته است.

ضمائم کتاب بخصوص ضمیمه شماره یک آن که نام روستاها،کدخدایان وقبایل موجوددرهرروستارامشخص می کندازهرنظرحائزاهمیت است.بسیاری ازاین روستاهااینک وجودندارند.تعدادبیشماری ازقبایل وطوایف تغییرنام داده اندوهمین دگرگونی هابرای فرزندان ونوادگان آنان جالب ودرخورتوجه می باشد.

طوایف وقبایل سیستان ومحل سكونت آنها:

 احمدی /علی احمد:روستاهای اکبرعباس-حاجی کریم-حسن حسینی

ارباب/اربابی/ارابیب:روستاهای افضل آباد-آقایی-درگی-ده ارباب-شیطو-کریم کشته-تمبرآباد-ده کدخداعوض-ده جعفرشهباز-ده رنده

اردونی: روستاهای تمبرآباد- ده مستی خان-دهنو-ملاعباس- اطراف دریاچه هامون –برینگ-دشتك -گل آباد -شورود

اشترک: روستاهای زهک-خواجه احمد-حاجی نظر

آوازی:روستای آوازی

آبیل/هابیل: روستاهای بولائی- ناحیه کنگ- ناحیه چغانسور- روستای عبدالرحیم آبیل-ده آبیل- پل رنده-خمک - ابراهیم آباد آبیل در سیاه پشته- بلوچ آبیل- رنده سفلی-سنجرانی-دوست محمد- نوار مرزی میلک-سه راهی ملکی- شندل- بالاخانه - ده سرحدی

ارجونی: روستاهای مارگو-رحیم داد-سرگزی-شیرمحمد-ده غلامعلی 

اوکاتی:روستاهای مری-ده کول-میرزاغلام-جان آباد

اله دو/اله داد:روستاهای ده عزت-گلشاه-حاجی خمر-مختار-ولی-کرکو-ده دراز-تپه کیخا

آهنگر:روستاهای ده جهانگیر-نهور

 بامری/بهمدی/بومری:روستاهای جانی-سه قلعه-عطامحمد- ناحیه کنگ-ده بومری

 بندانی:روستاهای بندان-ده گزبور-کمالی

 بخته ای:روستاهای بخته ای-ده گنگ- ده اکبرآباد

برخوردار:روستاهای جهان بخش-محمدآباد-ده آس

بختیاری: زهک

بزی:روستاهای بزی-جمال-اله ری-زینل قاسم-برج میرگل-غلام دادی-قرقری-ابراهیم محمدی-میرزاخان-ملاحسین-پده ای-شهرکی-شاهسوار

بارانی:روستاهای خدنگ-طلفک- اطراف شندك -كیان آباد-لنگر –اكبرآباد-چشمكه در بخش پشت آب - خاتم بارانی-قجر-جهان آباد- نهر گزمه- امامیه

بهادری:روستای کنگ

بولاغ: روستاهای دولت آباد-سدکی-پیرسبز-چلنگ-ده محمدصفر- ده کدخداعوض- ده اکبرعباس

پتی پشم:روستاهای کلبعلی-کود-شریف آباد

پلپلی:روستاهای چارغمی- ده حسین آبادپلپلی-پشت دشت-صفر-سعدالله

پودینه:روستاهای ادیمی-چنگ مرغو-ده پودینه-منصوری-نصیرآبادخوجه-عباس رامرودی-دولت آباد-فقیرمحمد-پیران- حاشیه کوه خواجه- تمبرآباد-ده ابراهیم-لورگ باغ

پنجکا:روستاهای اکبرآباد-درگی-ده عیسی-اسکل-ده جهانگیر-فلعه نو-قاسم آباد-زاهدان کهنه

پیری:روستاهای آس قاضی-ده امیر-ده سیاسر-ابراهیم آباد-خدنگ-خمک-کود-لوتک-محمدآباد-واصلان- گوری- نوری-کربلایی بنیاد پیری-پیری سد سیستان-علی آخوند-حسینا-علیجان پیری-شاه گل پیری -گل آباد

پهلوان: روستاهای آخوند-عیسی خان-جان بیک-ملکی-پهلوان-سکندر-صاحب خان-شمس الدین-سرفرازخان- ده ابراهیم اسماعیل-کلوخی-ده میلک-ده تاج محمد-شغالک- دوستمحمد دادشاه- روستای جان محمد آخوند پهلوان-روستای دوستمحمد شاهگل - روستای کدخدا حیدر

تیلر/بیلر: روستاهای علی آبادزاهدان-ده پیران-خداداد-کوشه شیب-کربلایی اصغر-تیلر-رسول خان- ناحیه کنگ-اله صوفی

تاکر:روستای اسکل

تجگی:روستای ده ارباب

تقی: روستاهای ده تقی-توتی

ترین: روستاهای ناحیه کنگ

جهانتیغ: روستاهای علی اکبر-گوری- ژاله ای-جهانتیغ-ملک حیدری-محمددادی-نیازبیک-زیارت جاه-اکبرجنبار-گزمه-غلام دادی-قرقری-حسین دلاور-ابراهیم محمدی-سه قلعه

جان آبادی/جنابادی: روستاهای نیگرد- اسپی ـ ورمال

جر: روستاهای بولائی-کمالی-کندل-چلنگ

حاجی رئیس:روستای برج افغان

حیدری: روستاهای برج محمدخان-جلال آباد-ملک حیدری-گل آباد-ده بلند-ده جهانتیغ

خیاط: روستاهای دادی-پیرسبز

خارکویی:روستای شیطو

خضری: روستاهای علی اکبر-اله صوفی-ده خضری

خمر:روستاهای بنجار-دادی-ده شیخ-ده سیاسر-ده خمر-پلگی-لف-کود-طلفک-علی جان-جان آباد-تپه خمک-میربیک-پده ای-ده سوخته- قوام آباد- شندك-بالاخانه-سیادك- تپه كخا-دولت آباد- قلعه نو-جزینك- كلوخی

خدری: روستاهای محمدشاه-حاشیه هامون-روستای خدری زهک-چغانسوروشیندن وگده درافغانستان

خاکسفیدی:روستاهای عباس کور-خدنگ-ده خاکسفیدی

خالقدادی:روستای خالقداد

خراط:روستای حسین آبادشهر

خلیلی:روستاهای کنگ-لوتک- سنچولی- سه کوهه - سه قلعه - مارگو - ورمال - شهرك - علی اكبر - میلك - واصلان - گلخانی و دولت آباد

خانسوری: روستاهای خانسوری-ده نجف

خیاری:روستای جهانگیرخان

خواجه داد:روستای سدکی

چاری:روستای چاری

چشک:روستاهای ده کاظمی-محمدآبادبولایی-جهان آباد

چیت بند:روستای حاجی

دلارامی: روستاهای ادیمی- بخته ای-ده غلامعلی-جانی-ژاله ای-کچیان-ملارستم-مارگو

درگی:روستاهای درگی-ده محمدآباد

درکی: روستاهای ده راهدار-ده درکی-بجلی

دهمرده:روستاهای ده حاجی-ده گزبور-شهرستان-امیرگرگین-فخیره-لطفی-رستم-سیادک-شاهدوست عالم-یارمحمد- ناحیه کنگ- ناحیه چغانسور-طلفک-اکبرآباد- ده ابراهیم اسماعیل- نیاتک-کمک-ابراهیم آباد- حاشیه دریاچه هامون -گزجولا - برینگ -كخا - ده میرشكار - شندك -گلزار

دیوانه:روستاهای ده دیوانه-توتی-چلنگ-ده کاظمی-ده علی اکبر-حاشیه کوه خواجه-دهانه افضل آباد ـ لشكران ـ ریگ آب ـ اطراف شیله

دهباشی:روستاهای دهباشی-رستمانی-ناحیه کنگ

دلخکی: روستاهای ناحیه چغانسور

راشکی:روستاهای قلعه نو-ده نواب خان-خواجه احمد-شهرستان

رودینی:روستاهای کندل-لشکران-محمدسکندر-یوسف- ناحیه کنگ

رامرودی:روستاهای جزینک-شهرک-تاج محمدنوری-عباس رامرودی-ملک حیدری

راز: روستاهای علی اکبر-الله آباد-ده عیسی-زهک-قلعه نو-دشتک

رخشانی:روستاهای ده کندل-نورمحمدکوهی-علی عیسی-گلزاراکم-عیدو-ابراهیم-محمدخان قلندر-سیادک-تاج محمد- ناحیه کنگ- ناحیه چغانسور

راهدار:روستاهای آس-چلنگ-ده خان-درویش علی-ده حسن جعفر-ده حسین باقر-ده حسین مشهدی-ده اسماعیل قنبر-جمال آباد-منصوری-راهدار-شهریاری-شیردل-توتی-تمبرآباد-زینل دادی-قلعه نوشاه نظر

زور: روستاهای اکبرآباد-اکبرجعفر-الهی-اله صوفی-باغک- بخته ای- برج محمدخان-ده خان-ده پیران-ده حسینا-ده جبار-جلال آباد-لطف الله-منصوری-نیگرد-توتی-گزمه برجی-ده زوری

سرگزی:روستاهای بهرام آباد-بالاخانه-ده فتح الله- حسین آبادشهر-کچیان-کوشه بالا-محمدآباد-طاغذی-مارگو-سرگزی-تاج محمد- ناحیه کنگ

سنچولی:روستاهای اکبرعباس-ادیمی- علی آبادزاهدان-نصیرآبادسید-حسین آبادشهر-رستمانی-سنچولی-شیرمحمد-ده اله صوفی-ده اسماعیل قنبر-گوری

سرگلزایی: روستاهای دادی-ابراهیم آباد-جمال- کوشهء علیا-کوشهء سفلی-گزموم-محمدآباد-چهار غمی-سکوهه-جزینک،قاسم‏ آباد(جنوب شهر زابل)-تاغذی-تمبکا (دانش)-سدکی-ده کیخا-چنگ مرغان-نیگرد-ده ملک‏پور(مجاور پل اسبی سابق)-ده جما-ادیمی-محمدآباد-شیرعلی سرگزی-جلال ‏آباد-بالاخانه-ده آقایی-بهرام ‏آباد-ده غلامعلی سرگزی-ده کدخدا امیر سرگزی-ده کول(ارباب)-حسامیه-ریگاب-گلخانی-ملا حسین سرگزی-سرسنگ

سراوانی:روستاهای ده حاجی-عباس جعفر-درویش محمد-ملاحسین

سلیمانی: روستاهای میرزاغلام-ده محمدحسین

سیاهک:روستاهای جنگیخون-اکبرجنبار- نیگرد-ده سیدرعیت

سرحدی:روستاهای ده دیوانه-ده حسینا-لطف الله-سیاه مرد-شیردل-گل بیک-سدکی

سیاسر: روستاهای ده نو-ده سیاسر-ده فتح الله- حسین آبادشهر- ژاله ای-جهانتیغ-قلعه باز-خمک-کربلایی حسین-کرباسک-لوتک-نصیرآبادسید-سه کوهه-واصلان-یارمحمد-عطامحمد-قرقری-ده حسینای بابا

سنجرانی: روستاهای سیادک-شمس الدین- ناحیه کنگ-ده یارمحمدخان-ده سنجرانی

ساسولی: روستاهای محمدرضا-تاج محمد

سالاری: روستاهای ناحیه چغانسور

سارانی:روستاهای علی خان-امیرشاهگل-برج میرگل-دوست محمد-فقیر-گلزاراکم-غلام خان-حاجی-ابراهیم فقیر-کتمک-لشکران- ده لج وکریمداد-ملامحمد-نورمحمد-پده ای-پیران-پلگی-رحیم داد-شاعدوست عالم-سارانی-سدکی-تاج محمد- ناحیه کنگ- ناحیه چغانسور-ده مندیلان- حاشیه هامون -لورگ باغ -حاج علی حسینا -منصوری -رونگ د مكه - دشتك

شیخ نوری:روستاهای کود-ملک حیدری-پلگی

شیخ حسینی:روستاهای کفتارگی-محمدخان-لله

شیخ لنگی:روستاهای زهک-نیاتک-دشتک-روستای شیخ لنگی-ده ارباب-کرباسک

شیبک: روستاهای چلنگ-ابراهیم آباد- حاشیه دریاچه هامون -لطف ا… -آخوند غلامی -روستای محمد صفر -شورود -دشتك

شیرزایی:روستاهای گلشاه-حاجی خمر-جمال زینل موسی-کرم-شاهگل- ناحیه کنگ

شیخ ویسی: روستاهای ده شیخ-ده گزبور-ده خمر -ویسی قدیم-مردان-شیخ ویس- ناحیه چغانسور- نیاتک-کرکو-اکبرآباد-آس حاجی-عباس اباد ، دولت آباد (ده اصغر جنگی ) ، ده نمكی و ده غلامحیدر

شهدادی: روستاهای دادی-لف

شیخ: روستاهای علی آبادزاهدان-ده مشهدی سارنگ-ده شیخ -کلوخی-ملاعبدالله-درویش محمد-گلمحمد-میران-نورمحمد-سارانی

شهریاری: روستاهای علی اکبر-الهی-دهباشی-ده جعفری-ده حسین باقر-ده اسماعیل قنبر-جهانبخش-خداداد-کوشه شیب-کرمی-سدکی-شهریاری-دولت آباد-پیرسبز-اله صوفی-ده سنچولی

شهرکی:روستاهای برج سربند-چنگ مرغو-دشتک-گوری-جزینک-خمک-کمک-نهور-پلگی شیب-شهرک-تاج محمدنوری-واصلان-ورمال-علی جان-غلام خان-جنگی خون-قربانعلی-پلگی-شاهرخ-شهرکی-سرفرازخان-قلعه کنگ-مزام-ده سوخته- آس قاضى- ارباب- افشاریه-بزى -سرگل

صوفی/اله صوفی: روستاهای عباس خان-اله صوفی-ده پیران-صوفی-ده جعفرشهباز-ده علی اکبر- حاشیه کوه خواجه

صفرزایی:روستاهای رحیم داد-صفرزایی-سهراب- ناحیه کنگ

صیاد/صیادی:روستاهای امیرشاهگل-میربیک-پده ای-صفر-صیاد-یارمحمد- ناحیه کنگ-سیادک-توتی-کوشه بالا-ده کربلایی دادخدا-ده سیاسر-دولت آباد-ده رنده-ده قزاق

کده ای: روستاهای آغایی-بنجار-ده خان-ده حسین جعفر-جوبخش-محمدصفر-خواجه احمد

کول:روستاهای اکبرشاه نظر- بهرام آباد-ده گرگ-ده کول-جزینک-خمک-تاج محمدنوری-دولت آباد-ویسی قدیم-خمک-ده خان محمد-ده اکبرآباد-ده حسینای بابا-ده عباس کور- تمبرآباد- ده جعفرشهباز-ده راهدار

کیخا:روستاهای آخوندملاغلام-الله آباد-بالاخانه-دادی- حسین آبادشهر-قلعه نو-کرباسک-پشت دشت-صفر-سه کوهه-تقی-طاغذی-توتی-ورمال-مردان-ملاحسین-ده خیاری-محمدعباس-ده دیوانه-دولت آباد-سدکی-ده گنگ-ده اکبرعباس-ده قزاق-کچیان-تپه کیخا

کمالی: روستاهای اله صوفی-کمالی-راهدار-کچیان

کریم کشته:روستاهای برج محمدخان-جلال آباد-کربلایی-چکل-کریم کشته-محمدعبدالله-رستم

کاشانی/کشانی:روستاهای ده کندل-ملارشید-سیاه خان-علی مردان- ناحیه کنگ-ناحیه چغانسور-خواجه احمد

کلبعلی:روستاهای کلبعلی- ناحیه چغانسور

کرمی:روستای پلگی

کته لوک: روستاهای تمرآباد-جزینک ، قلعه کنگ، ابراهیم آباد، عباسیه وباغک ، گلخانی ، جهانتیغ ، گرگ آباد

کامه: روستای ده پیران

کندری:روستاهای دشتک-ده حسین دلشاد

کوهکن: روستای کلوخی

کلانتری:روستای اسکل

کریم دادی: روستاهای کامخان-کرم- ده لج وکریمداد- ناحیه چغانسور

کیانی: روستاهای دولت آباد-سیادک-سه کوهه-علی آباد-جلال آباد-ده خانم

گزمه:روستاهای ده عسگری-ده گزمه-محمدخان-محمدشاه کرم-شریف آباد-علی-گزمه زینل-غلام دادی-حسن حسینی-پده ای-کربلایی گلستان

گرگیچ:روستاهای ده کندل-ده نواب خان-ده غلامخان-ده حسین محمد-ده عزت-محمدخان-زبردست خان-زمان خان- ناحیه چغانسور-ده ابراهیم اسماعیل

گلوی:روستاهای آس-اسکل-جمال آباد-محمداعظم-ملاعلی-مختار-شاهمراد-دولت آباد-چلنگ- ده لطف اله-ده علی اکبر-ده سنچولی- گل خانی

گرگ:روستاهای عباس کور-برج میرگل-کتمک-محمدآباد- آخوندملاغلام- علی اکبر-ده گرگ-چلنگ- حاشیه کوه خواجه

عسکری:روستای محمدشاه کرم

عالم خیل/غط خیل/صادق خیل: روستاهای شاهمراد-عیدو- ناحیه کنگ- ناحیه چغانسور-قلعه نو

عرب: روستاهای ده غلامعلی-خدنگ-علی-جان آباد

عودی: روستاهای ده تقی-ده آخوند-کوشه بالا-ده محمدصفر-برج یوسف

قزاق/وظیفه خواه:روستاهای کمک-واصلان-ده قزاق-زیارت جاه زهک

قورزائی:روستاهای ادیمی- پشت ادیمی-ریگ آب آقاجان-گلخانی-لطف الله-شهرک علی اکبر

غلجه ای:روستاهای دهباشی-کوشه بالا-سدکی-امیرشاهگل-نوروز-برج افغان-ناحیه کنگ

غمی: روستای آخوندملاغلام

قروتخوار:روستاهای دادی- ژاله ای-لف-تمبرآباد-عباس جعفر-جمال گل-کندل-ملاحسین حاجی- ده کدخداعوض-برنگ-سرکال-حسامیه-لطف الله- حاشیه کوه خواجه

فراهی: روستاهای نوروز- ناحیه کنگ

فارسی: روستاهای ده شاه جهان-ده اکبر-بنجار

فخیره:روستاهای فخیره جهان آباد-فخیره دوست محمد

لکزایی: روستاهای تنورك ـ مسجدك-دادی-ادیمی

میرشکار:روستاهای عباس خان-اکبرآباد- علی اکبر-اله صوفی-چلنگ-ده خان-ده خضری-ده حسین عبدالله-ده حسین مشهدی-جوبخش-نیگرد-شاهرخ-شریف آباد-زینل دادی-امیر-جمال گل-لشکران-ده لج وکریمداد-ملاحسین حاجی-شاهسوار-چلنگ-ده رستمی-ده غلام رئیس-ده محمدمشهدی-ده عباس امام بخش-عباس کور-ده آس

ملاعلی: روستای آخوندملاغلام

ملاشاهی: روستاهای علی اکبر-ده سیاسر-گوری-شاهیان

میر:روستاهای بنجار-برج افغان-ده ارباب-ده درویش-اسکل-جزینک-قاسم آباد-ملک حیدری-صفدر-شمس الدین-نیگرد-ده میر-ده اکبرمحمد-کمک-قلعه کنگ-بولایی-رندعنایت-چغانسور-امیرآباد-ده علی جعفر-ده صفدرمیربیک-بهرام آباد-ده فتح الله-افضل آباد-بنجار-شیطو(حیدرآباد)

مباشری:روستای دادی

میرزایی:روستاهای ده میرزا-ده نو- ده اکبرآباد

محمدی:روستای ابراهیم محمدی

ملا/ملایی:روستاهای قاسم آباد-ملاعبدالله

مرادقلی:روستاهای کلوخی-کربلایی اصغر-نیازبیک-سه قلعه-گزمه برجی-میرزاخان-شاهگل-شاهرخ-دولت آباد- ده اکبرآباد

میرویسی: روستاهای بولایی- اطراف قندهار

میش مست:روستای فخیره

ماککی: روستاهای ده لج وکریمداد-محمدرضا-نورمحمد-پسندخان- ناحیه کنگ- ناحیه چغانسور

محمدقاسمی: روستاهای محمدقاسم-ده مستی خان-ده برج میراحمد

محمودی: روستاهای نورمحمد-ده صادق

نوری:روستاهای ده امیر-ابراهیم آباد-کرباسک-محمدآباد-سنچولی-گوری

نارویی: روستاهای خواجه احمد-محمدشاه کرم-قلعه نو-سیاه خان-سلیمان-گلشاه-حاجی خمر-کرکی-صاحب خان- ناحیه چغانسور-ده حاجی جعفر-ده نارویی

نواب:روستای نوابی

هرمزی:روستای ده کری

هادی: روستاهای سدکی-ابراهیم آباد-ده اسماعیل قنبر