به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «
اوشیدا»، محمدرضا علیمرادی در نشست با اصحاب رسانه زابل بیان کرد: برنامه مدیریت جامع تالاب هامون که در سال ۱۳۹۶ به‌عنوان سند بالادستی مصوب شورای برنامه‌ریزی استان شده و تدوین آن انجام و به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شده بود، دیگر متناسب با شرایط فعلی تالاب نیست؛ چرا که مستلزم مطالعات خاصی است که اقدامات اجرایی باید منطبق با شرایط جدید، اعتبارات تخصیصی و موافقت‌نامه‌های ابلاغی بازتعریف شود.
وی ادامه داد: در نتیجه، بازبینی و تطبیق این برنامه با واقعیت‌های امروز منطقه در دستور کار اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان قرار گرفته است.
علیمرادی با اشاره به اینکه برنامه مدیریت جامع تالاب از سال ۹۶ با افق ۲۰ساله تدوین شده و هدف نهایی آن احیای تالاب هامون با مردمی شاد و منطقه‌ای آباد است، افزود: «شرایط اقلیمی و سیاسی کنونی، به‌ویژه وضعیت افغانستان و ساخت سدهای انحرافی همچون کمال‌خان، باعث شده که تحقق اهداف این برنامه با تردید جدی مواجه شود.
وی افزود: بازنگری این سند با همکاری دانشگاه‌ها و مراکز علمی استان در حال انجام است و نسخه جدید برنامه باید به‌گونه‌ای طراحی شود که تمرکز آن بر کنترل کانون‌های گردوغبار، تثبیت شرایط اکولوژیکی و ارتقای معیشت ذی‌نفعان و ساکنین منطقه سیستان در شرایط کم‌آبی شدید باشد.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست سیستان و بلوچستان ادامه داد: اقدامات اجرایی سال‌های اخیر از جمله بازگشایی مسیرهای آب، پخش آن در نقاط بحرانی و آب‌رسانی سیار باهدف جلوگیری از نابودی کامل پوشش گیاهی این تالاب انجام شده است؛ اما محدودیت‌های آبی ایجاب می‌کند اولویت بر حفظ منابع طبیعی موجود و جلوگیری از بیابان‌زایی باشد.
علیمرادی در ادامه به اهمیت تالاب بین‌المللی هامون به‌عنوان هفتمین تالاب آب شیرین دنیا پرداخت و گفت: تالاب بین‌المللی هامون به‌عنوان هفتمین تالاب بین‌المللی آب شیرین جهان با تداوم خشکسالی‌ها و بحران آب در منطقه سیستان کاملاً خشک شده و می‌طلبد تا جوامع بین‌المللی نسبت به این موضوع حساسیت بیشتری داشته باشند.
حقابه زیست‌محیطی تالاب هامون راهکار حفظ تنوع زیستیعلیمرادی تصریح کرد: جامعه بین‌المللی برای حفاظت از تالاب‌ها، کنوانسیون رامسر را به‌عنوان مهم‌ترین ابزار حقوقی در نظر گرفته است، این کنوانسیون به حفظ تالاب‌ها و حیوانات و گیاهان وابسته به آن‌ها، به‌ویژه پرندگان آبزی می‌پردازد.
وی ادامه داد: بنا به پیشنهادی که اداره کل محیط‌زیست سیستان و بلوچستان در خصوص جداکردن حقابه زیست‌محیطی تالاب هامون از حقابه شرب و کشاورزی به کمیسیون امنیت ملی داده، موضوع به کمیسیون امنیت ملی ارجاع داده شده و جلسات اولیه در این زمینه تشکیل شده و مقرر گردید که حقابه زیست‌محیطی تالاب هامون از حقابه شرب و کشاورزی جدا شود، متولی این امر سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور است که بدین منظور مذاکرات اولیه توسط ریاست سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور با مقامات مرتبط افغانستان انجام شده و طرح‌های اولیه در حال تنظیم است تا حقابه زیست‌محیطی برای تالاب هامون در نظر گرفته شود که بتوان به احیای این تالاب کمک کرد.
تالاب هامون قربانی خشکسالی و سدهای انحرافی
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست سیستان و بلوچستان تصریح کرد: اگر حقابه زیست‌محیطی گرفته نشود با احداث سد بخش‌آباد در افغانستان، منطقه سیستان باتوجه‌به گردوغبار، طوفان‌های شن و دمای بالای هوا به یک جهنم واقعی تبدیل خواهد شد تمام تلاش ما بر این است که بتوانیم حقابه زیست‌محیطی در این زمینه در نظر گرفته شود.
علیمرادی افزود: منطقه سیستان به‌عنوان کانون فعال گردوغبار شناخته شده است و بیشتر چشمه‌های فعال گردوغبار در افغانستان و بخشی در ایران قرار دارند. در منطقه ایران، سیستان بیشترین برداشت و حمل گردوغبار را دارد که ناشی از شرایط رودخانه‌ها و تالاب‌هاست.
وی سپس به نقش تولیدات هنری در انتقال پیام‌های زیست‌محیطی اشاره کرد و گفت: سال گذشته حدود ۲۰۰ میلیون تومان برای تئاترهای روستایی هزینه شد تا هنرمندان به روستاها سفر کنند و پیام‌های فرهنگی و زیست‌محیطی را منتقل کنند. همچنین حمایت از فیلم‌هایی که مشکلات زیست‌محیطی منطقه را به تصویر می‌کشند، از اولویت‌های ما است و آموزش‌وپرورش در این زمینه همکاری خوبی دارد.
۷۰ درصد گرد و غبار هامون از افغانستانوی در ابتدا درباره گستردگی پدیده گردوغبار گفت: وسعت گردوغبار بسیار زیاد است و کانون‌های اصلی آن در سیستان شامل بستر رودخانه هاروت، فرارود و سه چاله پهنه تالابی هامون، صابری و هامون صابری می‌شود که بیشترین شدت گردوغبار را ایجاد می‌کنند. این گردوغبار حتی کشورهای همسایه مانند عمان و امارات را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و محیط‌زیست در این منطقه مرز نمی‌شناسد.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست سیستان و بلوچستان تأکید کرد: تثبیت کانون‌های گردوغبار باید به‌صورت عملی و میدانی انجام شود نه صرفاً از طریق کاشت درخت. روش‌های بیولوژیکی به‌تنهایی پاسخگو نیستند و باید با استفاده از تکنیک‌های تخصصی و اعتبارات مناسب، این معضل را کنترل کنیم.
وی با اشاره به اجرای مصوبه‌های کارگروه استانی تالاب بین‌المللی هامون خاطرنشان کرد: ممنوعیت تردد ماشین‌آلات سنگین و جلوگیری از چرای بی‌رویه در بستر تالاب به‌منظور کاهش آسیب‌ها و تثبیت خاک در دستور کار قرار گرفته است.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست سیستان و بلوچستان تصریح کرد: امیدواریم اجرای راهبردهای جدید، ضمن کاهش طوفان‌های گردوغبار، گامی مؤثر در افزایش پایداری زیست‌محیطی منطقه سیستان باشد.
انتهای خبر/
