به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «اوشیدا» به نقل از عصرهامون، هوای پاک یکی از اساسیترین نیازهای بشری و زیربنای زندگی سالم است که در سالهای اخیر، بهویژه در مناطق جنوبی و شرقی کشور، به دغدغهای جدی تبدیل شده است. سیستان و بلوچستان، با طبیعتی منحصربهفرد و ظرفیتهای زیستمحیطی ویژه، به دلیل خشکسالیهای مداوم، کاهش حقابه تالاب هامون و عوامل انسانی، اکنون با بحران آلودگی هوا و روزهای مداوم گردوغبار مواجه است.
این شرایط بحرانی، تأثیرات مخربی بر زندگی مردم منطقه گذاشته و نیاز به اقدامات فوری و برنامهریزی دقیق برای کنترل کانونهای گردوغبار و بهبود وضعیت زیستمحیطی منطقه را دوچندان کرده است؛ در این گفتوگو، به بررسی وضعیت هوای سیستان و بلوچستان، دلایل افزایش گردوغبار، راهکارهای اجراشده برای مدیریت این بحران و برنامههای آینده برای کاهش آسیبها پرداخته شده است.
محمدعلی میری یکی از شهروندان زابل در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «عصرهامون» بیان کرد: متأسفانه هوای منطقه ما بهشدت آلوده است و این گرد و غبارها بیشتر از هر چیزی بر زندگیمان تأثیر گذاشتهاند، من شخصاً از چند سال پیش مشکلات تنفسی پیدا کردهام و پزشکان گفتهاند که این مشکلات به دلیل آلودگی هوا و گردوغبارهای مداوم در منطقه است. مخصوصاً در روزهایی که بادهای شدید میآید، وضعیت خیلی بد میشود و حتی بیرون رفتن برای ما خیلی سخت است.
وی ادامه داد: اغلب مواقع سعی میکنیم از ماسکهای خاص استفاده کنیم، مخصوصاً در روزهای گردوغبار. اما این تنها یک راه موقت است و مشکل اصلی همچنان پابرجاست. من فکر میکنم مسئولین باید بیشتر به وضعیت آلودگی هوا و گردوغبار توجه کنند و راهکارهایی برای کاهش این معضل پیدا کنند. باید آب را به تالابها برگردانند، چرا که بخش زیادی از گرد و غبارها از این منطقه نشأت میگیرد. همچنین نیاز داریم که پوشش گیاهی بیشتری در منطقه کاشته شود تا این مشکلات کمتر شوند.
.jpg)
میری از مسئولان درخواست کرد و افزود: وضعیت تنفسی مردم در اینجا روزبهروز بدتر میشود و باید هرچه سریعتر اقدامات جدی برای مقابله با آلودگی هوا انجام دهند. مردم هم باید بیشتر به حفظ محیطزیست کمک کنند، درختکاری کنند و بهگونهای زندگی کنند که به محیطزیست آسیبی نرسانند. اگر این مشکلات ادامه پیدا کند، زندگی مردم سیستان و بلوچستان بهمراتب سختتر خواهد شد.
لیلا خمر مادر دلسوز سیستانی در گفتگو با خبرنگار ما بیان کرد: ما در این منطقه همیشه با مشکلات ناشی از گردوغبار روبهرو هستیم. برای من که مادر دو فرزند هستم، وضعیت خیلی سخت است. یکی از فرزندهای من از بچگی دچار مشکلات تنفسی بود و پزشکها گفته بودند که این مشکلات بهخاطر آلودگی هوا و گردوغبار در منطقه است. در روزهایی که گردوغبار شدید میشود، حال او بدتر میشود و حتی گاهی اوقات به اورژانس میبریمش.
وی افزود: وقتی که گردوغبار زیاد میشود، فرزندم نمیتواند بهراحتی نفس بکشد و این باعث میشود که در خانه همیشه مجبور باشیم پنجرهها را بسته نگه داریم و از دستگاههای تصفیه هوا استفاده کنیم. این موضوع باعث شده که زندگی روزمرهمان مختل شود. فرزند من حتی نمیتواند به مدرسه برود و در خانه میماند. گاهی هم در نیمهشب از خواب بیدار میشود و نفسکشیدن برایش سخت میشود. این وضعیت نهتنها او را بیمار کرده؛ بلکه آرامش خانواده را نیز از بین برده است.
خمر عنوان کرد: قطعاً باید مسئولین بیشتر به وضعیت آلودگی هوا توجه کنند. باید تدابیر جدی برای کاهش گردوغبار در منطقه اندیشیده شود، مثل بازسازی تالاب هامون و کاشت درختان بیشتر برای جلوگیری از گسترش این کانونهای گردوغبار. برای ما مادران، مهمترین مسئله سلامت فرزندانمان است و هیچچیزی بدتر از دیدن بیماریهای تنفسی در کودکان نیست. اگر این مشکلات ادامه یابد، فرزندان ما با بیماریهای مزمن روبهرو خواهند شد.
بحران آلودگی هوا در سیستان نیازمند همکاری همگانی هستیم محمدرضا علیمرادی، مدیرکل محیطزیست سیستان و بلوچستان در گفتگو با پایگاه خبری تحلیلی «عصرهامون» با اشاره به آمار روزهای پاک در منطقه سیستان بیان کرد: بررسی دادههای ایستگاههای سنجش کیفیت هوا در تخت عدالت، قرقری و کوکاکی نشان میدهد که از ابتدای سال ۱۴۰۳ تاکنون، در برخی مناطق فقط ۳۹ روز هوای پاک و در مناطقی مانند خواجه، ۵۹ روز هوای قابلقبول داشتیم. این در حالی است که مناطقی مانند قرقری شاهد ۴۴ روز هوای خطرناک بودهاند. همچنین در شهرستان هیرمند، به دلیل نرسیدن آب از رودخانههای افغانستان، وضعیت بسیار بحرانی است و در سال جاری تنها ۳ روز هوای پاک داشتهایم.
وی افزود: مقایسه آمار نشان میدهد که در سال گذشته در منطقه سیستان ۸۰ روز خطرناک ثبت شده بود، درحالیکه این عدد در سال ۱۴۰۱ تنها ۲۰ روز بود. این افزایش قابلتوجه نشاندهنده شرایط بحرانیتر منطقه در سال جاری است.
تأثیر تالاب هامون بر بحران گردوغبار مدیرکل محیطزیست استان درباره کانونهای گردوغبار توضیح داد: بخش اصلی گردوغبارهای منطقه، از کانونهای موجود در تالاب هامون سرچشمه میگیرد. به دلیل عدم ورود آب از افغانستان به بخشهایی از تالاب، شاهد تشدید این بحران در شهرستانهایی مثل هیرمند بودهایم. مناطقی که از رودخانههای هاروت و فرارود آب دریافت کردهاند، مانند کوه صابوری، وضعیت بهتری دارند، اما مناطقی که به طور کامل از آب محروم بودهاند، شرایط وخیمتری را تجربه میکنند.
اقدامات محیطزیست برای مقابله با بحران علیمرادی درباره اقدامات محیطزیست در سالهای اخیر عنوان کرد: برای کنترل گردوغبار، سال گذشته برنامه حفاظت از غروق و پوشش گیاهی در سطح ۶۴ هزار هکتار اجرا شد که این اقدامات به کاهش گسترش کانونهای گردوغبار کمک کرد. همچنین برای افزایش پوشش گیاهی، از روشهای دانشبنیان مانند واتر باکس برای نهالکاری در مناطق خشک استفاده شد. آبرسانی سیار به نهالهای کشتشده در سنوات گذشته نیز در دستور کار قرار داشت و ۱۲ هزار و ۵۰۰ اصله درخت در چهار مرحله آبیاری شدند.
وی افزود: امسال نیز برنامههایی مانند انتقال آب به کانونهای گردوغبار و بذرپاشی با گونههای بومی منطقه در دستور کار است. با این اقدامات امیدواریم بتوانیم پوشش گیاهی منطقه را حفظ کنیم و از گسترش کانونهای گردوغبار جلوگیری کنیم.
ضرورت همکاری نهادها و مردم علیمرادی با تأکید بر ضرورت همکاری همگانی برای مدیریت بحران هوای منطقه اظهار کرد: مقابله با بحران گردوغبار و آلودگی هوا نیازمند مدیریت یکپارچه و همکاری تمامی دستگاههای دولتی، سازمانهای مردمنهاد و جوامع محلی است. یکی از مشکلات عمده منطقه، ورود دامهای سنگین، بهویژه شتر، برای چرا در دشت سیستان و تالاب هامون است که به تخریب بستر حساس و شکننده منطقه منجر میشود؛ بنابراین لازم است که سازمانهایی مانند عشایری، جهاد کشاورزی و منابع طبیعی، در کنار محیطزیست وارد عمل شوند.
وی در ادامه افزود: مردم نیز باید در این مسیر ما را همراهی کنند. برداشت بیرویه از پوشش گیاهی برای تأمین سوخت زمستانه، یکی از چالشهای اساسی است. لازم است که مردم از روشهای جایگزین برای تأمین سوخت و سیستمهای گرمایشی و سرمایشی استفاده کنند تا بتوانیم از پوشش گیاهی منطقه حفاظت کنیم.
مدیرکل محیطزیست سیستان و بلوچستان در پایان با اشاره به اهمیت حفظ هوای پاک گفت: روز ملی هوای پاک فرصتی است برای یادآوری اهمیت مسئولیتپذیری همگانی در حفاظت از محیطزیست. اگر همه نهادها، مردم و مسئولان دستبهدست هم دهند، میتوانیم این بحران را مدیریت کنیم و هوای پاک را به منطقه بازگردانیم. امیدواریم با برنامهریزی دقیق و استفاده از روشهای نوین، بتوانیم شرایط زندگی را برای مردم منطقه بهبود ببخشیم.
انتهای خبر/