سومین دریاچه بزرگ ایران تشنهلب میمیرد؛
خشکی هامون تهدیدی برای حیات روستاهای مرزی
کد مطلب: ۷۷۵۳۳
تاریخ انتشار:پنجشنبه ۲۰ دی ۱۴۰۳ ساعت ۰۷:۴۹
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «اوشیدا» سیستان و بلوچستان، بهویژه منطقه سیستان، همواره با بحرانهای آب و کمبود منابع آبی دستوپنجه نرم کرده است. عدم تحقق حقابه سیستان از سوی کشورهای همسایه و عدم توجه به نیازهای زیستمحیطی و معیشتی مردم، تبعات وسیعی در این منطقه به همراه داشته و میتواند به خالیشدن روستاهای مرزی این استان منجر شود.
یکی از مهمترین چالشهایی که در سالهای اخیر بر زندگی مردم سیستان تأثیر گذاشته، کمبود آب و عدم وصول حقابه از رودخانه هیرمند است؛ این رودخانه که بهعنوان منبع اصلی تأمین آب در منطقه شناخته میشود، به دلیل مسائل زیستمحیطی و سیاسی، در سالهای اخیر نتوانسته آب موردنیاز را تأمین کند و باتوجهبه اینکه کشاورزی و دامداری بهعنوان دو منبع اصلی درآمد مردم منطقه به شمار میرود این موضوع بهشدت بر معیشت ساکنین حاشیه هامون تأثیر گذاشته است.
عدم تأمین حقابه و کاهش سطح آب به خالیشدن روستاها و مهاجرت ساکنین به شهرها یا مناطق دیگر کشور منجر شده است؛ و بسیاری
خالیشدن روستاهای مرزی نهتنها بر امنیت این مناطق تأثیر منفی میگذارد، بلکه میتواند به افزایش آسیبپذیری در برابر فعالیتهای گروههای معارض و قاچاقچیان منجر شود
از جوانان به دنبال یافتن شغل و امنیت معیشتی، روستاهای خود را ترک میکنند.
کشاورزی که پیشتر بهعنوان منبع اصلی درآمد محسوب میشد، بهشدت تحتتأثیر کمبود آب قرار گرفته و این امر منجر به کاهش تولید محصولات کشاورزی و درآمد خانوادهها شده است.
ازاینرو خالیشدن روستاهای مرزی نهتنها بر امنیت این مناطق تأثیر منفی میگذارد، بلکه میتواند به افزایش آسیبپذیری در برابر فعالیتهای گروههای معارض و قاچاقچیان منجر شود.
تالاب هامون یکی از مهمترین منابع زیستمحیطی منطقه است
محمدعلی رئیسی، کارشناس محیطزیست در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «عصرهامون» با اشاره به عدم تحقق حقابه سیستان از سوی کشور همسایه افغانستان بیان کرد: بحران آب در سیستان و بلوچستان ترکیبی از عوامل طبیعی و انسانی است و ازیکطرف تغییرات اقلیمی باعث کاهش بارشها و افزایش دمای هوا شده است که این امر به کاهش منابع آبی منجر شده است و از طرف دیگر، عدم مدیریت صحیح منابع آب، نظیر هدررفت آب در کشاورزی سنتی و بیتوجهی به برنامههای بلندمدت، مشکل را تشدید کرده است.
وی با اشاره به اینکه مسئله مهمتر، عدم تحقق حقابه سیستان از رودخانه هیرمند است که وابستگی این منطقه به منابع خارجی را برجسته کرده است؛ افزود: تلاشهایی انجام شده، اما متأسفانه کافی نبوده است و کشور همسایه افغانستان برای تأمین نیازهای داخلی خود سدهایی ساختهاند
کشور همسایه افغانستان برای تأمین نیازهای داخلی خود سدهایی ساختهاند که جریان آب به سیستان را کاهش داده است
که جریان آب به سیستان را کاهش داده است و دراینخصوص دولت ایران باید دیپلماسی آب را جدیتر بگیرد و از ابزارهای بینالمللی برای تحقق حقابه منطقه استفاده کند.
رئیسی تصریح کرد: تالاب هامون یکی از مهمترین منابع زیستمحیطی منطقه بود که علاوه بر تأمین معیشت مردم از طریق صیادی و کشاورزی، نقش مهمی در تنظیم اقلیم و کنترل گردوغبار داشت و اکنون با خشکشدن این تالاب، طوفانهای گردوغبار افزایشیافته که علاوه بر آسیب بهسلامت مردم، زمینهای کشاورزی را نیز بیحاصل کرده است که باید احیای تالاب هامون یکی از اولویتهای دولت باشد.
این کارشناس حوزه محیطزیست با اشاره به اینکه در کوتاهمدت باید دیپلماسی آب تقویت شود تا حقابه سیستان تأمین شود؛ تصریح کرد: در بلندمدت نیازمند اصلاح الگوی مصرف آب، سرمایهگذاری در فناوریهای نوین آبیاری، و ترویج کشتهای جایگزین هستیم که باید منابع آبی داخلی مانند آبهای زیرزمینی بادقت مدیریت شوند تا از تخلیه بیش از حد آنها جلوگیری شود.
امنیت و ثبات مرزها باید حفظ شود
احمد اربابی یک جامعهشناس نیز در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «عصرهامون» با اشاره به خشکی تالاب هامون و مهاجرت روستانشینان حاشیه هامون بیان کرد: خالیشدن روستاهای مرزی به معنای ازبینرفتن بافت
خالیشدن روستاهای مرزی به معنای ازبینرفتن بافت اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی این مناطق است
اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی این مناطق است. از یک سو، مهاجرت اجباری مردم به شهرها باعث ازدحام جمعیت در مناطق شهری، افزایش بیکاری و گسترش حاشیهنشینی میشود. از سوی دیگر، با کاهش جمعیت در مناطق مرزی، امنیت این مناطق نیز بهشدت تضعیف میشود، چرا که حضور مردم در این نواحی یکی از عوامل بازدارنده در برابر قاچاق، فعالیتهای غیرقانونی و نفوذ گروههای معارض است.
وی افزود: با ترک روستاها، سنتها، آدابورسوم و حتی زبانهای محلی در معرض نابودی قرار میگیرند. این مناطق همواره هویت بومی خاص خود را داشتهاند، اما مهاجرت گسترده باعث میشود نسلهای بعدی ارتباط خود را با این هویت از دست بدهند. ازدسترفتن چنین میراثی یک خسارت غیرقابلجبران است.
گفتنی است؛ عدم تحقق حقابه سیستان، نتیجهٔ بیتوجهی به نیازهای زیستمحیطی و معیشتی مردم این منطقه است. اکنون با خالیشدن روستاها و افزایش مهاجرتها، زمان آن رسیده است تا مسئولین ذیربط به بررسی و حل اساسی این مشکلات بپردازند. ایجاد راهکارهایی برای تأمین آب، بهبود شرایط زیستمحیطی و توسعه زیرساختهای اقتصادی میتواند به بهبود شرایط زندگی مردم این منطقه کمک کند و امنیت و ثبات مرزها را حفظ نماید.
انتهای خبر/
