سینما در جهان فعلی آنقدر مهم و اثربخش است که برای ساخت تنها یک مورد، میلیاردها دلار پول صرف شده تا نکتهای یا حرفی گفته شود و بر دل و جان مخاطب نقش ببندد. همین تاثیرگذاری موجب شده تا متاسفانه در بسیاری از آثار، جنبههای سیاسی و غیر هنری نیز دخیل شود و جوهره وجودی سینما را از اصل هنری خود دور میکند. سینمای جهان در دوره تکامل خود قرار دارد، فیلمهای بزرگ با بهترین کارگردانان و توانمندترین بازیگران به روی پرده میروند و جادوی جلوههای ویژه نیز به تصویر کشیدن ناممکنها را، ممکن میسازد. چنین سینمایی طرفداران میلیونی دارد که مخاطبان خوبی برای ناگفتههای فیلمها هستند.
در سینما پول هنوز هم حرف اول را میزند، هرچند همه در کار سینما، عشق را حداقل در بیان خود، مقدم میدانند، اما درآمد یک فیلم برای تمامی اعضای سازنده آن، مهمترین فاکتور موفقیت یک فیلم بهشمار میآید. سینما یک صنعت است، یک تجارت، کمپانیهای بزرگ فیلمسازی برای تولید یک فیلم در ابتدا به توجیه مالی آن توجه میکنند. استفاده از نامهای بزرگ در یک فیلم نیز در اکثر مواقع نه بهخاطر هنر ذاتی افراد بلکه به خاطر فروش در گیشه است.
...
در طی چند دهه اخیر فروش گیشه یک فیلم به یکی از مهمترین ارقام در صنعت سینما تبدیل شده که لحظه به لحظه زیر ذرهبین شرکتها، تهیهکنندگان و خبرنگاران قرار دارد تابلکه فیلمی رکوردی را جابهجا کرده یا بشکند. آمار فروش گیشه ارتباطی به درآمد فروش نسخه سینمای خانگی، دیجیتالی یا فروش به شبکههای تلویزیونی ندارد و تنها بازگو کننده درآمد یک فیلم در سینماهای سراسر جهان است. فیلم تایتانیک اثر جیمز کامرون در سال ۱۹۹۷ برروی پرده سینماها آمد، این فیلم با توجه به داستان واقعی و دراماتیک خود و بهره بردن از جلوههای ویژه جذاب توانست در آن سال با بیش از دو میلیارد و ۱۸۰ میلیون فروش به عنوان پرفروشترین فیلم تاریخ دست یابد.
فیلم آواتار، دیگر اثر جیمز کامرون در سال ۲۰۰۹ در سینماها عرضه شد، این فیلم برای اولین بار از فناوری سهبعدی استفاده میکرد و تماشاگران به همین دلیل استقبال فراوانی از اولین فیلم سهبعدی تاریخ داشتند، این فیلم پس از ۱۲ سال به رکورد فروش فیلم تایتانیک رسید و با شکستن آن به رتبه اول پرفروشترین فیلم تاریخ صعود کرد.
حال به تازگی عنوان اونجرز: پایان بازی، با فروش باورنکردنی خود در چند هفته توانست رکورد فیلم تایتانیک را بشکند و پس از ۱۰ سال، حال به عنوان دومین فیلم پرفروش تاریخ تبدیل شود، عنوان اقتباسی و دنبالهدار انتقامجویان نیز حواشی بسیاری داشت که در ادامه به این موارد و دلایل موفقیت آن خواهیم پرداخت، اما نکته جالب آن است که در میان ۱۰ فیلم پرفروش تاریخ سینمای جهان، تنها دو اثر (آواتار و تایتانیک) اقتباسی و دنبالهدار نبوده و به عنوان فیلمهای مستقل شناخته میشوند، از طرفی طبق آمار منتشر شده، با محاسبه نرخ تورم در چند دهه گذشته، فیلم برباد رفته (Gone with the Wind) تولید شده در سال ۱۹۳۹ به عنوان پرفروشترین فیلم تاریخ شناخته خواهد شد، اما در آمار فعلی بدون نرخ تورم، ۱۰ فیلم پرفروش تاریخ که موفق به حضور در این فهرست شدهاند به ترتیب شامل موارد زیر میشوند:
...
رتبه: دهم
نام فیلم: پلنگ سیاه
سال ساخت: ۲۰۱۸
کارگردان: رایان کوگلر
امتیاز در سایت آیامدیبی: ۷.۳ از ۱۰
آمار کلی فروش: یک میلیارد و ۳۴۶ هزار دلار
به عقیده بسیاری از کارشناسان سینما، هالیوود دین بزرگی به گردن آفریقا دارد و هرگز به درستی این قاره را به تصویر نکشیده است، به همین جهت پلنگ سیاه بهانه خوبی بود تا یکی از آفریقاییترین و حتی سیاسیترین فیلمهای ابرقهرمانانه تاریخ، ساخته شود. پلنگ سیاه نامی برای فرمانروای کشوری خیالی در آفریقا است که شکوه و جلال بسیاری دارد و منطقهای بسیار پیشرفته محسوب میشود. دعوا در این فیلم برسر مادهای خیالی و بسیار با ارزش با نام ویبرانیوم است، عدهای در تلاشاند تا این منبع ارزشمند را از این کشور خیالی خارج کنند که پلنگ سیاه مانع آنها میشود.
این داستان شباهت زیادی به استعمار آفریقاییها و استخراج منابع این قاره توسط سفید پوستان دارد، در خود فیلم نیز کنایههایی سیاسی به این موضوع زده میشود و این حواشی خود یکی از مهمترین دلایل فروش بالا پنگ سیاه است. پلنگ سیاه سومین فیلم جدی رایان کوگلر در مسند کارپگردانی است که وی توانسته به خوبی از پس آن بربیاید. پلنگ سیاه اولین شخصیت سیاهپوست در دنیای قهرمانان است که توسط استندلی کوپر خلق شد.
...
رتبه: نهم
نام فیلم: انتقام جویان: عصر اولتران
سال ساخت: ۲۰۱۵
کارگردان: جاس ویدون
امتیاز در سایت آیامدیبی: ۷.۳ از ۱۰
آمار کلی فروش: یک میلیارد و ۴۰۵ هزار دلار
پس از سه سال از تولید فیلم اول انتقامجویان، نسخه دوم این فیلم در سال ۲۰۱۵ با نام عصر اولتران به سینماها آمد، این فیلم به صحنه نبرد میان ابرقهرمانان و رباتها میپردازد، جایی که رباتی با هوش مصنوعی فوقالعاده به نام اولتران بر سر راه قهرمانان قرار میگیرد و جنگی بزرگ میان این دو گروه، رخ میدهد. انتقامجویان در عصر اولتران جدا از اتفاقات اکشن و صحنههای اکشن و نبردهای دیوانهوار، به رابطه دراماتیک بین شخصیتها میپردازد و در تلاش است تا به شخصیتها، روح بیشتری دهد، از طرفی در فیلم از تعدد شخصیت به خوبی استفاده نشده و گاهی برخی از کاراکترها مانند هالک، بسیار کماثر میشوند. به طور کلی فیلم انتقامجویان: عصر اولتران بهگونهای که باید جذاب نیست، اما باز هم میتواند مخاطبان خود را سرگرم کند.
...
رتبه: هشتم
نام فیلم: خشمگین ۷
سال ساخت: ۲۰۱۵
کارگردان: جیمز وان
امتیاز در سایت آیامدیبی: ۷.۲ از ۱۰
آمار کلی فروش: یک میلیارد و ۵۱۶ هزار دلار
خشمگین ۷ از نظر داستان چیز فوقالعادهای برای ارائه ندارد، البته تقریبا تمامی نسخههای سری سریع و خشن از نظر داستانی در کلیشه فیلمهای بلاکباستری ساخته شدهاند، اما چندین اتفاق مهم موجب شد تا این فیلم به فروش بالایی برسد، در ابتدا اضافه شدن بازیگر معروف فیلمهای اکشن، جیسون استاتهام در نقشی منفی و متفاوت بود که که تیم بازیگران اکشن این فیلم را به کمال رساند. مرگ بازیگر محبوب و پرطرفدار سری سریع و خشن، پاول واکر نیز دلیلی شد تا علاقهمندان برای دیدن آخرین اثر هنری وی به سینماها بروند.
پاول واکر در سال ۲۰۱۳ و پس از فیلمبرداری صحنههای اصلی فیلم در یک حادثه رانندگی جان باخت و صحنههای باقیمانده از وی را، برادرش بازی کرد. در نسخه هفتم سریع و خشن، صحنههای اکشن و حرکات گاها ابرقهرمانانه شخصیتهای فیلم نیز افزایش پیدا کرد که این خود یکی از دلایل فروش بالا خشمگین ۷ به شمار میآید. بخشی از این فیلم در ابوظبی فیلمبرداری شد که طرفداران خاورمیانهای این فیلم افزایش داد و درنهایت حضور مبارز بزرگ دنیای MMA یعنی راندا روزی در یکی از سکانسهای فیلم نیز به فروش فیلم کمک فراوانی کرد.
...
رتبه: هفتم
نام فیلم: انتقام جویان
سال ساخت: ۲۰۱۲
کارگردان: جاس ویدون
امتیاز در سایت آیامدیبی: ۸.۱ از ۱۰
آمار کلی فروش: یک میلیارد و ۵۱۸ هزار دلار
زمانی که تعدادی از محبوبترین بازیگرهای هالیوود در فیلمی اکشن و پرهزینه مانند انتقامجویان گرد هم میآیند، فروش بالا فیلم قابل پیشبینی است. پیش از شروع ساخت انتقامجویان، اکثر قهرمانان آن در عناوین اختصاصی خود معرفی شدند و بینندگان آشنایی کاملی با آنها داشتند، از طرفی شخصیتهای جدیدتر مانند بلک ویدو و هالک در ابتدای فیلم معرفی میشوند و به همین دلیل ارتباط مخاطبان با شخصیتها در ادامه فیلم بیشتر میشود. عنوان انتقامجویان دارای صحنههای اکشن و جلوههای ویژه کمنظیری است که نظر هر بینندهای را جلب میکند، از طرفی تمامی قهرمانان فیلم به صوت کامل نقشآفرینی میکنند و تعدد بازیگر موجب نشده تا در حق برخی قهرمانان اجحاف شود.
...
رتبه: ششم
نام فیلم: دنیای ژوراسیک
سال ساخت: ۲۰۱۵
کارگردان: کالین ترورو
امتیاز در سایت آیامدیبی: ۷.۰ از ۱۰
آمار کلی فروش: یک میلیارد و ۶۷۱ هزار دلار
در سال ۱۹۹۳ برای اولین فیلم پارک ژوراسیک با کارگردانی استیون اسپیلبرگ به روی پرده سینماها رفت، دنیای متفاوت و هیجانانگیز اسپیلبرگ در ابتدا مخاطبان زیادی را به خود جلب کرد، اما دنباله پارک ژوراسیک نتوانست خیلی موفقیت آمیز باشد، پس از گذشت ۲۲ سال از تولید عنوان اول این مجموعه، کالین ترورو کارگردان تازهکار هالیوود که تنها دو فیلم بلند تولید کرده بود به عنوان کارگردان پارک ژوراسیک انتخاب شد، البته این کارگردان توانست کار خود را به خوبی انجام دهد و صحنههای هیجانانگیزی در این فیلم به نمایش بگذارد. دنیای ژوراسیک در مورد پارکی تفریحی برای تماشا دایناسورهای شبیهسازی شده است که با اتفاقی ناخواسته، عظیمترین دایناسور آن از قفس خود فرار کرده و وارد پارک میشود. به گفته تیم تولید این فیلم، تمام دایناسورهای نام برده در این فیلم، در اندازه و مشخصات واقعیشان بازسازی شدهاند.
...
رتبه: پنجم
نام فیلم: انتقامجویان: جنگ ابدیت
سال ساخت: ۲۰۱۸
کارگردان: جو و انتونی روسو
امتیاز در سایت آیامدیبی: ۸.۵ از ۱۰
آمار کلی فروش: ۲ میلیارد و ۴۸ هزار دلار
چهارمین فیلم پرهزینه تاریخ پس از انتشار در زمان کمی به چهارمین فیلم پرفروش تاریخ نیز تبدیل شد، البته با اکران فیلم انتقامجویان: پایان بازی، این رتبه یک رده نزول کرد. انتقامجویان: جنگ ابدیت یکی از پربازیگرترین فیلمهای ابرقهرمانانه در تاریخ است، این فیلم دارای ۲۵ شخصیت مختلف است، در این فیلم علاوهبر اعضای ثابت انتقامجویان، شخصیتهای نگهبانان کهکشان، مرد عنکبوتی، مرد مورچهای، پلنگ سیاه و دکتر استرنج نیز به داستان اضافه میشوند تا همگی مقابل تانوس شرور ایستادگی کنند، یکی از نقاط قوت این فیلم، شخصیتپردازی صحیح و پررنگ کارکتر منفی داستان است، اتفاقی که در دیگر نسخههای انتقامجویان رخ نداده بود. این فیلم دارای روند سریعی است تا در وهله اول بتواند به تمامی بازیگران بپردازند و در وهله دوم داستان پر ایراد خود را با صحنههای اکشن بپوشاند.
...
رتبه: چهارم
نام فیلم: جنگ ستارگان: قدرت برمیخیزد
سال ساخت: ۲۰۱۵
کارگردان: جی. جی. آبرامز
امتیاز در سایت آیامدیبی: ۸.۰ از ۱۰
آمار کلی فروش: ۲ میلیارد و ۶۸ هزار دلار
سال ۲۰۱۵ دیگر هرگز تکرار نمیشود، چهار فیلم سال ۲۰۱۵ در این فهرست حضور دارند، عناوینی جذاب و پرفروش سال ۲۰۱۵ این سال را به یکی از بهیادماندنیترین ۳۶۵ روز سینما جهان تبدیل کرده است. پرفروشترین فیلم سال ۲۰۱۵، هفتمین قسمت از سری دوستداشتنی و خاطرهانگیز جنگ ستارگان بود که تولید آن مامورتی سخت بر دوش کارگردان میگذاشت، بازگشت این فیلم بعد از ۱۰ سال و راضینگهداشتند طرفداران متعصب آن کاری بسیار دشوار است که جیکوب آبراهام توانست آن را انجام دهد.
این فیلم به اتفاقات ۳۰ سال پس از نسخه بازگشت جدای میپردازد، در جایی که لوک اسکای والکر ناپدید شده و گروهی شرور در حال به قدرت رسیدن است. فیلم از نظر داستان ضعفهایی دارد، اما بازیها و صحنههای اکشن به خوبی درآمده و تا حد زیادی نظر تمامی مخاطبان و کارشناسان را جلب کرد. در این عنوان بازیگران قدیمی در کنار بازیگران جوان در شکل گیری دوباره جنگ ستارگان اثرگذاراند، البته شاید کاهش تعداد بازیگران میتوانست به داستانپردازی بهتر فیلم کمک کند.
...
رتبه: سوم
نام فیلم: تایتانیک
سال ساخت: ۱۹۹۷
کارگردان: جیمز کامرون
امتیاز در سایت آیامدیبی: ۷.۸ از ۱۰
آمار کلی فروش: ۲ میلیارد و ۱۸۷ هزار دلار
جیمز کامرون به ساخت فیلمهای پر فروش عادت دارد، عنوان تایتانیک که داستانی دراماتیک بر اساس داستان واقعی غرق شدن کشتی بزرگ تایتانیک است، از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۹ به عوان پرفروشترین فیلم تاریخ شناخته میشد. این فیلم در ابتدا نشان دهنده پسر فقیری است که تمام رویای او به سوار شدن در کشتی تایتانیک ختم میشود، از طرفی دختری ثروتمند با زندگی سطح بالایی در کشتی وجود دارد که با وجود تمامی امکانات از زندگی خود راضی نیست، پسر فقیر و دختر پولدار با یک دیگر آشنا میشوند و دختر که همواره زندگی مجلل و رسمی را تجربه کرده، شیفته سادگی و بیآلایشی پسر و دنیای کوچک او میشود.
روایت ساده جیمز کامرون از دو سبک زندگی متفاوت و عشقی بیآلایش با پایانی دراماتیک، یکی از ماندگارترین عنوانهای تاریخ سینما خواهد بود. هزینه ساخت فیلم تایتانیک بیش از ۲۰۰ میلیون دلار اعلام شد که این رقم حتی از هزینه ساخت کشتی واقعی تایتانیک نیز بیشتر بود. فیلم نامه تایتانیک از ابتدا پتانسیل بالایی داشت و بازیگران زیادی برای دو نقش جک و زر تست بازیگری دادند، از جمله این افراد میتوان به برد پیت، تام کروز، متیو مککنهی و نیکول کیدمن اشاره کرد. بعدها اعلام شد که جیمز کامرون وسواس زیادی به جزئیات داستان و صحنه فیلمبرداری داشت، از این رو یک کشتی به طرح اصلی تایتانیک تولید و به صحنه فیلمبرداری تبدیل شد.
...
رتبه: دوم
نام فیلم: انتقامجویان: پایان بازی
سال ساخت: ۲۰۱۹
کارگردان: جو و انتونی روسو
امتیاز در سایت آیامدیبی: ۸.۷ از ۱۰
آمار کلی فروش: ۲ میلیارد و ۷۵۱ هزار دلار
حضور هر چهار نسخه فیلم انتقامجویان در میان ۱۰ فیلم پرفروش تاریخ واقعا حیرتانگیز است، انتقامجویانرا میتوان معنی کلمه فیلم گیشهای نامید که با بهره بردن از بازیگران خوب، جلوههای ویژه محسور کننده و کارگردانی عالی، هزاران بیننده را به سینماها میکشاند. البته اکثر فیلمهای پرفروش تاریخ، بیش از آنکه داستانی جذاب را روایت کنند، صحنههای اکشن خوبی برای نمایش داشتند. انتقامجویان نیز به همین شکل است، این فیلم آخرین نسخه سری انتقامجویان است و به ادامه داستان جنگ ابدیت میپردازد، در این نسخه تانوس در نهایت کشته میشود و داستان به نوعی با پایانی خوش اتمام پیدا میکند.
در این نسخه نیز تمامی بازیگران جنگ ابدیت حضور دارند، ضمن آن شخصیت کاپیتان مارول نیز به داستان اضافه میشود. آخرین فیلم انتقامجویان دارای صحنههای پرهیاهو و هیجانانگیز اکشن است که خیر و شر را در مقابل یکدیگر نشان میدهد، در این فیلم داستان بهبود پیدا کرده و با مرگ یکی از شخصیتهای اصلی، احساسات نیز در سکانسهای پایانی خودنمایی میکند. این فیلم را میتوان اثر هنری فوقالعادهای برای پایان داستان انتقامجویان عنوان کرد. این فیلم از نظر فروش، رکوردهای بسیاری را جابهجا کرد که از مهمترین آنها میتوان به فروش روز افتتاحیه و رکورد فروش آخر هفته در آمریکا و چین اشاره کرد.
...
رتبه: اول
نام فیلم: آواتار
سال ساخت: ۲۰۰۹
کارگردان: جیمز کامرون
امتیاز در سایت آیامدیبی: ۷.۸ از ۱۰
آمار کلی فروش: ۲ میلیارد و ۷۸۸ هزار دلار
فیلم تخیلی آواتار ۱۰ سال است که صدرنشین فروش گیشه سینمای جهان است، این فیلم نیز، بیش از داستان، به دلیل جلوههای ویژه فوقالعاده و عرضه نسخه سهبعدی به فروش بالایی دست یافت. آواتار داستان یک سیاره تخیلی با موجوداتی بومی و نیمه هوشمند را به تصویر میکشد که منابع آن توسط آنسانها به غارت برده میشود، در نهایت نیز جنگی بزرگ میان این موجودات و انسانها شکل میگیرد. آواتار یک فیلم سیاسی است، فیلمی که به آزار و اذیت سرخپوستان بومی آمریکایی در گذشته اشاره دارد و از درد آنها سخن میگوید. البته این فیلم از نظر داستان شکافهایی گسترده دارد که موجب میشود هرگز آواتار به عنوانی فیلمی بزرگ تلقی نشود، اما جلوههای ویژه و ساختار فنی فیلم به قدری قدرتمند است که مخاطبان را در سال ۲۰۰۹ به سینماها کشاند و پای صحنههای فیلم میخکوب کرد.
گزارش از عبدالله مطیع